بهترین برنامه برای تعطیلات تابستانی 1402

همیشه برای من، وقتی دانش‌آموز بودم، تابستان، معنی خیلی متفاوتی داشت: تابستان معادلِ همان زندگی خوبی بود که روزهای آن به بازی، بودن با دوستان و خانواده، مسافرت، و لذت بردن از گرمای هوا و خنکای آب می‌گذشت. از بین چهار فصل، تابستان، بهترین فصل من بود! در سال‌های دبیرستان، رفته رفته، کلاس‌های تقویتی و یادگیری زبان خارجی، طعم تابستان را تغییر می‌داد؛ تا دوره دانشجویی، که تابستان، معنی به کلی متفاوتی گرفت.

شاید شما هم به عنوان مادر یا پدر امروزی، چنین تجربه‌ای از دوره کودکی و نوجوانی خود داشته‌اید یا نه! به هر حال، اکنون به عنوان مسئول رشد و یادگیری فرزندتان، باید برای روز، هفته، و ماه‌های او در هر سال از زندگی‌اش فکر کنید و برنامه داشته باشید. اغلب پدران و مادرانِ امروزی گمان می‌کنند، تابستان فصل رفتنِ بچه‌ها به کلاس‌های مختلف در موسسه‌های آموزشی متنوع است که هر کدام به نوعی می‌کوشند تا شما را مجاب کنند که فرزندتان را به دست آنها بسپارید! باید در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای تابستان فرزندتان دقیق باشید و اجازه ندهید ذهن‌تان اسیر بازی‌های تبلیغاتِ گاه فریبنده این موسسات شود. در برنامه‌ریزی برای تابستان فرزند‌تان به اندازه انتخاب مدرسه و معلم، مسئولیت دارید و باید مراقب باشید که در یک بازه زمانی حدود چهار ماهه، فرصت طلایی رشد و یادگیری او را بیهوده از دست ندهید. یادتان باشد که بهترین برنامه آموزش برای تعطیلات تابستان فرزندتان، برنامه‌ای است که با رضایت و لذت او همراه باشد.

حالا که تعطیلات تابستانی 1402 شروع شده است، «پردیس توسعه انسانی» با درکِ اهمیت این موضوع، در کنار شما است تا اطلاعات پایه را در این باره در اختیار شما قرار دهد. این مقاله بیش از همه برای مادران و پدرانی مناسب است که فرزند آنان بین پایه اول تا هشتم مشغول درس خواندن است. در صورت نیاز به مشورت تیم ما را ببینید و با ما در تماس باشید.

در این مقاله می‌خوانید:

لذت بردن از یادگیری، اولین قانون است

لذت بردن کودک از آموزش را دایم بررسی کنید

چگونه تصمیم بگیرید که ادامه بدهد یا نه؟

چگونه تعطیلات کاملی برای فرزندتان ترتیب بدهید؟

جمع‌بندی

لذت بردن از یادگیری، اولین قانون است

اگر بچه‌ها به چندین دلیل که مربوط به الزاماتِ زندگی در بزرگسالی آنها است، در کودکی «باید» به مدرسه بروند، حتی اگر از برنامه درسی خود لذت نمی‌برند، دست کم همّت کنید که تابستان آنان را با اجبار به شرکت در کلاس‌هایی که دوست ندارند و یا از رفتن به آنها اکراه دارند، خراب نکنید! لذت بردن از یادگیری، نشانه شوق و انگیزه فراگیر، و اولین شرط هر یادگیری اثربخش است.

لذت بردن از یادگیری برای کودکان به معنای یافتن لذت، رضایت و مشارکت در فرآیند کسب دانش و مهارت است. کودکان باید تجربه احساسات مثبت، کنجکاوی، و علاقه واقعی به کشف ایده‌ها، مفاهیم، و موضوعات جدید داشته باشند. هنگامی که فرزند شما از یادگیری لذت می‌برد، فعالانه در فعالیت‌های آموزشی شرکت؛ با کمال میل اطلاعات را جستجو؛ و برای یادگیریِ بیشتر خود انگیزه پیدا می‌کند.

در همین آغاز، خوب است این را بگویم که برداشت از یادگیری از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. هر کودک ممکن است علایق، سبک‌های یادگیری، و اولویت‌های متفاوتی داشته باشد. آنچه اهمیت دارد این است که فرزندتان در جریان دوره آموزشی، احساس لذت و رضایت را تجربه کند. اما چگونه می‌توانید در این باره اطمینان داشته باشید؟

لذت بردن کودک از آموزش را دایم بررسی کنید

از کجا می‌توانید متوجه شوید که فرزندتان از برنامه آموزشی که برای او ترتیب داده‌اید لذت می‌برد؟ دست کم با چهار شاخص، می‌توانید‌ لذت بردن کودک از یادگیری را در نظر داشته باشید:

شاخص 1- آیا بعد از برگشتن از اولین جلسات آموزش، به آن ذوق و اشتیاق نشان می‌دهد؟ نشانه‌های ذوق و شوق به برنامه آموزشی چیست؟ ببینید که آیا فرزندتان هنگامِ صحبت درباره موضوع یادگیری، از خود هیجان نشان می‌دهد؟ ذهن‌اش درگیر شده است و درباره آن سؤال می‌پرسد؟ اگر درباره موضوع آموزش، از او سوالی در حد درک سن و سال‌اش را بپرسید، سکوت نمی‌کند و خود را کنار نمی‌کشد؟

شاخص 2- آیا برای ادامه آموزش، انگیزه دارد؟ آیا پیش از شروع دوره برای شرکت در آن علاقه نشان داده بود؟ کودک انگیزه درونی خود را بدون خود-سانسوری و شفاف نمایش می‌دهد. آیا در ادامه روند برگزاری دوره آموزشی، فرزندتان همچنان درباره آن صحبت می‌کند و به یادگیری بیشتر علاقه نشان می‌دهد؟ آیا اگر شما زمانِ حضور او در مکان دوره را فراموش کرده باشید، او آن را به شما یادآوری می‌کند؟

شاخص 3- آیا درباره آموزش و کیفیت آن، احساسات خود را نشان می‌دهد؟ آیا فرزندتان هنگام پیشرفت در یادگیری، مثلا روزی که مطلب جدیدی یاد گرفته است، از خود، احساسات مثبتی مانند شادی، رضایت و غرور را نشان می‌دهد؟ کودک باید احساس مثبت، و اعتماد به توانایی‌های خود را نشان دهد. آیا از مربی، همکلاسی‌ها، دوستان، و محیط و امکانات دوره آموزشی با هیجان و با حس مثبت صحبت می‌کند و آنان را توصیف می‌کند؟ اگر کودکی از دوره یا برنامه آموزشی خود لذت نبرد، یا حاضر نیست درباره آن صحبت کند و یا از امتیازات و نکات مثبت آن سخنی به میان نمی‌آورد.

شاخص 4- آیا بار دیگر انتخاب او، شرکت در همین دوره است؟ در شرایطی که فرزندتان، دارای استقلال و قدرت انتخاب باشد، می‌توانید از او بپرسید که همین دوره را انتخاب خواهد کرد؟ برای مثال بعد از 2 جلسه از او بپرسید که: “آیا ترجیح می‌دی دوره‌ات روت ‌ات عوض کنیم“؟ اگر پاسخ او با قاطعیت، «مثبت» باشد باید درباره رضایت او از دوره شک کنید.

چگونه تصمیم بگیرید که ادامه بدهد یا نه؟

شما فرزندتان را بهتر از همه می‌شناسید. اگر می‌دانید که او شخصیت آرام و سازگارشونده‌ای دارد، می‌توانید به او فرصت بیشتری برای پذیرفتن دوره، یافتن نقاط مثبت و جذاب آن، و کسب رضایت از آموزش را بدهید. به عکس، اگر او را فردی می‌دانید که قدرت انطباق کمی دارد، و برای پذیرفتن محیط و شرایط جدید کوشش نمی‌کند، زمان خودتان و او را هدر ندهید.

در آغاز و در جلسات آغازین دوره یا برنامه آموزش تابستانی، اگر بر اساس چهار شاخص‌ بالا، احساس کردید که فرزندتان از دوره رضایت ندارد، به احتمال زیاد باید چنین قضاوت کنید که از آن لذت نمی‌برد. در این صورت 2 کار می‌توانید انجام دهید:

با مربی یا مدیر برنامه فرزندتان صحبت کنید و مسئله را با وی در میان بگذارید. ببینید چه می‌گوید؟ اگر پاسخ او را قانع کننده دیدید، به آنها فرصت بیشتری بدهید. در غیر این صورت تعارف و مسایل مالی را کنار بگذارید و به سراغ راه دوم بروید.
فرزندتان را از دوره خارج کنید و برای او به فکر ثبت نام در دوره‌ای باشید که از آن رضایت داشته باشد.

چگونه تعطیلات کاملی برای فرزندتان ترتیب بدهید؟

در اینجا هفت پیشنهاد برای شما دارم تا در برنامه‌ریزی تعطیلات تابستانیِ کامل و لذت بخش برای فرزندتان از آنها استفاده کنید. این پیشنهادها بر اساس تجربه و بر مبنای علم آموزش تنظیم شده‌اند، اما هرگز به معنی مطلق به شما حکم نمی‌دهند که بی در نظر گرفتن ویژگی‌های فرزندتان، دست به کاری بزنید. آنها را با دقت بخوانید و بر اساس آن، برنامه‌ریزی تعطیلات تابستانِ فرزندتان را انجام دهید.

1. با هم برنامه‌ریزی کنید: با فرزند خود بنشینید و برخی از فعالیت‌هایی که ممکن است تابستان خود را با آن بگذرانند، برنامه ریزی کنید. علایق و سرگرمی‌های آنها را در نظر بگیرید. برنامه می‌تواند شامل فعالیت‌های خارج از منزل مانند رفتن به گردش، داشتن پیک نیک، پیاده روی، یا توپ بازی در پارک‌های محلی باشد. اگر در فعالیت‌های خارج از خانه محدودیت دارید یا در شهر کوچکی زندگی می‌کنید که امکانات و شرایط مناسبی برای حضور شما و فرزندتان در آن فراهم نیست، می‌توانید بیشتر بر فعالیت‌های داخل خانه مانند کارهای هنری و صنایع دستی، آشپزی، تماشای فیلم، بازی‌های فکری یا خواندن کتاب تمرکز کنید. در نظر گرفتنِ ترکیبی از فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده اوقات فراغت و برنامه‌های آموزشی، فرزند شما را هیجان زده و راضی نگه می‌دارد.

2. فرزند خود را به یادگیری در هر حالت تشویق کنید: تعطیلات تابستانی زمان خوبی برای کودکان است تا در آن برای موضوعات جدیدی که برای رشد آنها لازم است، به بهترین شکل ممکن یاد بگیرند. هیچ می‌دانید که از همین طریق است که هم می‌توانید استعدادهای فرزندتان را شناسایی و هم آنها را تقویت کنید؟ معمولاً آموزش و برنامه‌های مدارس برای این منظور کافی نیستند.

به تناسب سن و میزان رشد، در تعطیلات تابستان، فرزندتان را به خواندن کتاب، بازدید از موزه، شرکت در کارگاه‌ها یا اردوهای تابستانی مرتبط با علایقی که دارد، تشویق کنید. همیشه راه آموزش دادن کودکان در تابستان، از طریق ثبت نام و شرکت در دوره‌های آموزشی تحت نظر موسسات خاص نیست. در بسیاری موارد اگر برنامه و اندیشه خوبی داشته باشید، فرزندتان می‌تواند با وجود تعطیلات مدرسه، و بدون شرکت در برنامه رسمی، به یادگیری و رشد خود ادامه دهد.

3. برای پرورش خلاقیت فرزندتان، به‌طور خاص کاری کنید: فرزندتان را به برنامه‌ریزی و انجام فعالیت‌های خلاقانه مانند طراحی، نقاشی، یا نواختن یکی از ابزارِ موسیقی تشویق کنید. مواد و منابع لازم را برای کشف خلاقیت در اختیار آنها قرار دهید. شما همچنین می‌توانید در این فعالیت‌ها به آن‌ها بپیوندید و آن را به یک تجربه سرگرم‌کننده و پیوند دهنده برای کل خانواده تبدیل کنید. باز در اینجا، لزوماً همه کلاس‌ها و دوره‌هایی که به نام پرورش خلاقیت تبلیغ می‌کنند، شما را به نتیجه مورد انتظار نمی‌رسانند. درباره آنها با دقت مطالعه کنید و برای انتخاب آنها با مشاوران متخصص آموزش صحبت کنید: وقت و هزینه‌ای که در اینجا می‌گذارید صددرصد، از وقت و هزینه‌ای که در طول تابستان به خاطر رشد خلاقیت فرزندتان داشته‌اید و نتیجه دلخواه را نداده است، کمتر خواهد بود.

در برنامه تابستانی اجازه بازی آزاد را به فرزندتان بدهید: همه بچه‌های دنیا بازی‌ کردن و البته بازی‌هایی که خودشان انتخاب می‌کنند را دوست دارند. به فرزندتان اجازه بدهید تا در برنامه تابستانی خود، زمان‌هایی برای بازی آزاد و بی قید و شرط داشته باشد. چنین بازی‌هایی قدرت رهبری کودک را تقویت می‌کند و موجب رشد قوه تخیل و خلاقیت او خواهد شد. اجازه دهید آزادانه با دوستان، خواهر و برادرها یا به تنهایی بازی کنند. بازی‌های آزاد، به فرزندتان اجازه می‌دهد تا هم مهارت‌های حل مسئله، روابط گروهی، تفریح و سرگرمی را به روشی که دوست دارد انجام دهد و هم به عمیق‌ترین وجه ممکن رشد کند و چیزهای زیادی یاد بگیرد.

4. برنامه تابستانی، را یک بار برای همیشه نبندید و کنار نگذارید: همزمان با گذر روزها و هفته‌ها فعال بمانید. برنامه را پویا و منعطف نگهدارید اما چنان هم نباشد که در طول تابستان، از همه نقشه‌هایی که کشیده‌اید دست بشویید. میزان فعالیت بدنی و ورزش را همیشه و در هر حال، در برنامه افزایش دهید. بچه‌ها در دنیای دیجیتال و در طول سال تحصیلی به ده‌ها دلیل، فعالیت فیزیکی فقیری را تجربه می‌کنند. به سادگی، و بدون تشریفات، هرجا که برنامه اجازه داد، بازی در فضای باز، دوچرخه سواری، شنا، یا پیاده روی خانوادگی را به برنامه تابستانی آن روز اضافه کنید. لابد می‌دانید که فعالیت بدنی نه تنها تناسب اندام فرزندتان را حفظ می‌کند که به رشد کودک در سایر جنبه‌های عقلانی، هیجانی، حسی-حرکتی و اجتماعی او کمک می‌کند.

5. در برنامه تعطیلات تابستانی اهمیت خانواده را نشان بدهید: از تعطیلات تابستانی به عنوان فرصتی برای گذراندن اوقاتی با کیفیت در کنار هم به‌عنوان یک خانواده استفاده کنید. برنامه را طوری نبندید که کودک را از بقیه اعضا دور و جدا نگهدارد. برای مثال اگر فعالیت هنری مانند یادگیری نقاشی یا خوشنویسی را در نظر دارید، نگاه کنید که شاید خودتان هم به عنوان مادر یا پدر نیاز داشته باشید که همزمان با فرزندتان، چنین آموزشی را دریافت کنید. شاید مربی و کلاس شما و فرزندتان یکی نباشد اما همین که شما را در کنار خود حس کند، تعلق خانوادگی او تقویت می‌شود و احساس رضایت و آرامش بیشتری خواهد داشت. متاسفانه مدارس ما به عکس مدارس کشورهای صنعتی از حضور مادران و پدران در مدرسه و در کلاس‌های درس استقبال نمی‌کنند و حتی در مواردی زیادی مانع حضور والدین، در جریان فعالیت‌های عادی روزانه مدرسه می‌شوند. شما می‌توانید شیرین‌ترین خاطرات دوران زندگی فرزندتان را با حضور فعال در کلاس‌های دوره تابستان، در کنار او و برای او، ایجاد کنید. در برنامه گردش‌ها یا پیک نیکی را برنامه‌ریزی کنید که همه اعضای خانواده بتوانند از آن لذت ببرند. گرامی داشتن این لحظات، در برنامه تابستانی رشد کودک، خاطرات ماندگاری را ایجاد می‌کند و تاثیر زیادی در یادگیری‌های او دارد.

6. زمان استفاده از بازی‌های دارای صفحه نمایش را به کمترین میزان خود کاهش دهید: منظور از بازی‌های دارای صفحه نمایش، گوشی تلفن همراه، لپتاپ و بازی‌های کامپیوتری، تلویزیون و بازی‌های تلویزیونی است. شاید برای برخی پدر و مادرهای کم حوصله، اجازه دادن به کودکان تا تمام تابستان خود را در کنار صفحه نمایش بگذرانند، وسوسه‌انگیز باشد، اما اطمینان دارم که آنها هم خوب می‌دانند که بچه‌ها بیش از همه به تحرک و فعالیت‌های در محیط طبیعی و اجتماعی نیاز دارند. منظور من این نیست که استفاده از وسایل الکترونیکی مطلقاً کنار گذاشته شود؛ مهم است که محدودیت‌هایی برای زمان نمایش صفحه نمایش تعیین کنید. فرزندتان را تشویق کنید تا خودش به این نتیجه برسد که باید فعالیت‌های وابسته به وسایل الکترونیکی را کاهش دهد و محدود کند. باید سایر قسمت‌های برنامه از چنان تنوع و جذابیتی برخوردار باشد که او سرگرمی‌ها و بازی با دوستان و هم سن و سال‌های خود در فضای باز را ترجیح دهد. در قسمت‌هایی از برنامه تابستانی که فعالیت‌های الکترونیکی و مخصوصاً آن‌لاین در نظر گرفته شده است، فرزندتان را زیر نظر داشته باشید تا مطمئن شوید که محتوای آموزشیِ آن فعالیت‌ها، با سن و میزان رشد جسمی او هماهنگ است.

7. در برنامه تعطیلات تابستانی، تعاملات اجتماعی را اولویت بدهید: با ترتیب دادن قرار ملاقات یا دور هم جمع شدن با دوستان و خانواده، به فرزندان خود کمک کنید ارتباطات اجتماعی خود را حفظ و تقویت کنند. این امر برای شما هم خوب است که شاید بتوانید کسانی که ماه‌ها است دوست داشته‌اید ببینید اما فرصت مناسبی ایجاد نشده است را ملاقات کنید. به فرزندتان اجازه دهید تا با دوستان و هم سن و سال‌های خود، تعامل داشته باشند، تجربیات خود را به اشتراک بگذارند، و مهارت‌های اجتماعی مهمی را توسعه دهند که در هیچ کلاس و مدرسه‌ای مشابه آن پیدا نمی‌شود.

جمع‌بندی

تابستان فصل بی برنامگی و سرگردان بودن دانش‌آموزانی که حالا باید نزدیک به 4 ماه را دور از مدرسه، در خانه بگذرانند، نیست. اگر ارزش و اهمیت تعطیلاتِ تابستان را برای دانش‌آموزان بدانیم، به سادگی و بی تفاوت از کنار آن نمی‌گذریم.

به یاد داشته باشید، هر کودکی منحصر به فرد است، بنابراین مهم است که فعالیت‌های تابستانی را بر اساس علایق و سن آنها تنظیم کنید. با اندیشیدن و تصمیم‌گیری درباره ارایه ترکیبی از فعالیت‌های از پیش تعیین شده و آزاد، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که فرزندتان، تعطیلات تابستانی لذت‌بخش و مفیدی خواهد داشت.