چگونه میتوانیم از علم آیندهپژوهی، برای ساختن آینده خود استفاده کنیم؟
میدونی که در همه دنیا رابطه مثبتی بین میزان محبوبیت دانشآموز با موفقیت تحصیلی او وجود داره؟ آیا میدونی محبوبیت چیه و چه جوری به دست میآد؟ از سالهای اول تولد تا سنی که هستی، در خانواده، مدرسه، و جامعه، محبوبیت بهت انگیزه داده و از تو انسان شاد و پر انرژیتری ساخته. محبوبیت یک احساس شخصیه و این جوری به دست میآد که نگاه کنی و حدس بزنی نگاهی که دیگران به تو دارن چیه؟ ممکنه تجربههایی در دوره تحصیلیات داشتی که فکر کردی محبوبیت کافی رو نداری و امروز با خودت فکر میکنی چه کار کنی که بتونی محبوبیت بیشتری در مدرسه داشته باشی. اگه به این نتیجه رسیدی و تصمیم داری تلاش کنی تا محبوبیت بیشتری به دست بیاری این مقاله بهت کمک میکنه.
در دنیای امروز، آرزوی تعداد زیادی از انسانها برای خوشبختی فردایشان به موفقیت تحصیلی ربط پیدا کرده است. خواه یک نوجوان یا یک بزرگسال، در هر سنی که هستیم دوست داریم به آرمان و آرزوهای خود در زندگی دست پیدا کنیم: آرزوهایی که گاهی با هم تفاوتهای زیادی دارند. یافته های علمی نشان دادهاندکه دانشآموزان دنیا، مایلاند در تحصیل، موفق و در مدرسه، محبوب باشند. دو واژۀ محبوبیت و موفقیت، دو اصطلاح پرکاربرد و جذاب در دنیای امروز هستند. با وجود اینکه هر یک از ما معنی و انتظار متفاوتی از محبوبیت (popularity) و موفقیت (achievement) داریم، اما در مورد یک واقعیت، شبیه به هم هستیم: میدانیم که بدون برنامهریزی و کوشش، به آرزوهایمان نخواهیم رسید.
تا پایانِ نوجوانی، یعنی تا زمانی که دوره تحصیلیمان در آموزش و پرورش تمام نشده باشد، مهمترین برنامه و کوششی که باید داشته باشیم، به «تحصیل» ما و کیفیتِ آن مربوط میشود.
در اینجا برای اینکه این مقاله را با اندیشه و فکر شما، به هم مرتبط کنم، لطفاً به پرسشهای زیر فکر کنید و حقیقیترین پاسخ را در ذهن خود مرور کنید:
این ها سوالات مهمی هستند که ذهنیت و عقاید شما را نشان میدهد؛ پیش از هر قضاوتی، ابتدا بگذارید درباره مفهوم «محبوبیت» بیشتر بدانیم زیرا ممکن است دانستن دقیقتر این مفهوم، نظر شما درباره محبوبیت و روشهای به دست آوردن آن در مدرسه را تغییر دهد.
محبوبیت یک مفهوم اجتماعی است اما بازتاب آن میتواند اثرات شخصی داشته باشد. اگر این بازتاب با انتظارات ما یکسان باشد احساس رضایت میکنیم و در غیر این صورت از عملکردمان در زندگی و در تحصیل، احساس ناخشنودی خواهیم داشت.
محبوبیت وقتی معنی پیدا میکند که تعداد زیادی از مردم فردی را دوست داشته باشند یا از او حمایت کنند. با اینکه محبوبیت ویژه انسانها نیست و شامل اشیا، شخصیتهای کارتونی، برخی حیوانات و چیزهای دیگر هم میشود اما بیشتر از همه درباره انسان معنی دارد. محبوبیت، بستگی به این دارد که چه تعداد از افراد، و با چه کیفیتی، ما را دوست دارند.
خوب است بدانید که محبوبیت و شهرت (fame) مفاهیم به هم نزدیکی هستند که گاهی با هم اشتباه گرفته میشوند. میتوانید از دوستان خود بپرسید که از نظر آنها بین محبوبیت و شهرت تفاوتی وجود دارد و اگر پاسخ آنها مثبت بود، بخواهید تا دلیلِ آن را به شما بگویند. «محبوبیت»، به این معنا است که تعداد زیادی از مردم فردی را دوست داشته باشند، در حالی که «شهرت»، یعنی تعداد زیادی از مردم، فردی را بشناسند.
آیا فکر میکنید در مدرسه، موفقیت و پیشرفت تحصیلی باعث محبوبیت میشود یا محبوبیت ربطی به موفقیت تحصیلی ندارد؟ حتی میتوانیم این پرسش را به جای سوال بالا مطرح کنیم که: “بر اساس تجربه سالهای تحصیلتان، آیا «محبوبیت» به «موفقیت» تحصیلی، کمک میکند”؟ و حالا یک سوال شخصی! طی سالهای گذشتۀ تحصیلی، محبوبیت آنقدر برایتان اهمیت داشته است که برای به دست آوردن آن تلاش کرده باشید؟
به نظر شما دانش آموزان محبوبتر، دانش آموزان باهوش و سرآمدی هستند یا تفاوت آنها با سایر دانش آموزان به دلایل دیگری بستگی دارد؟ هر پاسخی که به پرسش بالا داشته باشید، بر اساس تجربه و نگاهِ شخصی شما است که دیگران باید به آن احترام بگذارند اما برای اینکه پاسخ به این سوال از اظهارنظرهای شخصی فراتر برود، یافتههای یک تحقیق دانشگاهی که سالها پیش در شهر تهران انجام شده است را در زیر نگاه کنید (حجت، 1354):
تحقیقات جدیدتر نیز، نتایج مشابهی را ارایه میدهند و رابطه موفقیت تحصیلی با محبوبیت در مدرسه را تایید میکنند.
با وجود یافتههای بالا خوب است بدانید که محبوبیت در ذات خود، موفقیت محسوب نمیشود. برای شما، این امتیاز فوقالعادهای است که دانشآموز موفقی باشید، از آن فوقالعادهتر این است که موفقیت شما همراه با محبوبیت باشد. اگر استثناها را در نظر نگیریم، در نظر داشته باشید که، «موفقیت» در مدرسه و در تحصیل، نتیجۀ «محبوبیت» نیست، اما موفقیت تحصیلی، زمینه مساعدی را برای محبوبیت هر دانش آموزی فراهم میسازد.
محبوبیت برای دانشآموزان، جذاب و یک عامل انگیزشی قوی است. اگر شما برای به دست آوردن آن، از مسیر کوشش برای موفقیت تحصیلی پیش بروید، سود دو جانبه بردهاید و با دست یافتن به پیشرفت تحصیلی و محبوبیت، احتمال موفقیت در زندگی آیندهتان را به میزان زیادی افزایش دادهاید.
پیشنهاد «پردیس توسعه انسانی» این است که، در دوره تحصیل، محبوبیت را به عنوان یک عامل انگیزشی برای موفقیت تحصیلی در نظر بگیرید اما اولویت خود را پیشرفت در آموزش و تقویت یادگیری، قرار دهید.
اگر نکتههایی که در اینجا گفته شد را دوست داشتید، با «پردیس توسعه انسانی» در ارتباط باشید و از ما بخواهید باز هم در این زمینه با شما، به گفتگو بنشینیم.
منبـع
حجت، محمدرضا (1354). محبوبیت و رابطه آن با موفقیت تحصیلی. مجله دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران. (3)1. 95-76.