زندگی سازمانی: فهم جدیدی از جهان

ب- سازمان ها بر حسب ساختار:

منظور از ساختار (structure)، عبارت از آرایش و نظم ایجاد شده در عناصری است که برای تحقق یک هدف معین در ارتباط متقابل با یکدیگر قرار دارند. با این شاخص، سازمان ها را به متمرکز-غیرمتمرکز؛ کارآفرین- سنتی؛ و رسمی – غیررسمی تقسیم می کنند.

سازمان متمرکز:

سازمان هایی هستند که از یک قدرت مرکزی در دولت ها فرمان می گیرند و واحدهای آن‌ها در سطح استان ها و شهرستان ها مسئول اجرای تصمیماتی هستند که در سطح مرکزی گرفته می‌شود. اغلب سازمان های دولتی ایران، به روش متمرکز سازماندهی شده اند. از جمله این سازمان ها می‌توان به ادارات آموزش و پرورش اشاره کرد.

سازمان غیرمتمرکز:

به سازمانی گفته می شود که تصمیم گیری های آن در هر واحد و شعبه گرفته می‌شود و شعبه ها و واحدهای آن‌ها از مرکز دستور نمی گیرند. شاید بتوانیم دانشگاه ها را در مورد برخی از مقررات و تصمیمات جزو سازمان های غیرمتمرکز بدانیم.

سازمان کارآفرین:

سازمان کارآفرین دارای ساختار منعطف است که بنا به اقتضا و بر اساس درک و بلوغ خود برای بقا و رشد تصمیم می گیرد. برای آشنایی بیشتر با سازمان های کارآفرین به مقاله مرتبط در پردیس توسعه انسانی مراجعه کنید.   

سازمان دارای ساختار سنتی:

ساختارهای سنتی معمولا با ویژگی هایی نظیر: تمرکز بالا در تصمیم گیری، تقسیم کار معین، سلسله مراتب قدرت، و خشکی و نبود انعطاف گرایش شناسایی می شوند. اغلب سازمان‌های دولتی را می توانیم با ساختار سنتی آن‌ها بشناسیم.

سازمان رسمی:

سازمانی است که هدف های آن از پیش معین است. بر اساس هدف معین، ساختار آن تعیین؛ منابع آن تامین؛ و فعالیت های اصلی آن تنظیم می شود. این وضعیت تا زمانی که هدف سازمان؛ اهمیت و ارزش خود را حفظ کرده است موجب دوام و بقای سازمان رسمی می شود. برای مثال، شرکت ملی گاز ایران، یک سازمان رسمی است.

سازمان غیررسمی:

سازمان های غیر رسمی در دل سازمان رسمی تشکیل می شوند؛ هدف از پیش تعیین شده ندارند؛ منابع مورد نیاز آن توسط اعضا تامین می شود؛ و عمر آن‌ها وابسته به عضویت اعضا است و با خارج شدن اعضا از آن، سازمان غیررسمی نیز از هم می پاشد. نمونه یک سازمان غیررسمی، گروه های دوستی یا انجمن های فرهنگی و ورزشی است که نیروهای انسانی یک سازمان رسمی، آن را تشکیل داده‌اند.