عدالت در کلاس درس

وضعیت ناخوشایند را در 5 مرحله مدیریت کنید

در وضعیتی که احساس می‌کنید «عدالت» در مورد شما مراعات نشده است چه ‌می‌کنید؟ تجربه‌هایی که در یکی دو هفته اخیر در این مورد داشته‌اید را از نظر بگذرانید. وقتی احساس می‌کنید که مورد بی عدالتی قرار گرفته‌اید چه رفتاری از خود نشان می‌دهید؟ واکنش شما چیست؟ ناراحت می‌شوید و در خود فرو می‌روید یا عصبانی می‌شوید و خشم خود را بیرون می‌ریزید؟

همه ما در برابر رفتار ناعادلانه به یک صورت واکنش نشان نمی‌دهیم. مشکلی نیست! اما همه ما باید بدانیم که هنگام رو به رو شدن با رفتاری که احساس می‌کنیم در آن عدالت در مورد ما مراعات نشده است، چه کنیم.

محیط آموزشی، باید مساعد زندگی و متناسب برای یادگیری و رشد باشد. وجود و شیوع رفتار ناعادلانه بر خلاف هدف‌های تربیت و آموزش است. بنابراین شما به‌عنوان دانش‌آموز باید کمک کنید تا با واکنش صحیح، بروز و شیوع چنین رفتارهایی کنترل شود و کاهش پیدا کند. بی‌تفاوتی شما نسبت به رفتار ناعادلانه، به شکلی که احساس کرده‌اید، به چنان رفتاری دامن می‌زند و این به صلاح و خیر شما و سایر دانش‌آموزان نیست.

وضعیتی که در آن معلم با شما رفتاری داشته است که آن را نشانه عدالت نمی‌دانید، برای هیچ دانش‌آموزی خوشایند نیست. بروز واکنش‌های مختلف در چنین وضعیتی طبیعی است؛ اما توصیه می‌کنیم در تصمیمی که در واکنش به آن، از خود نشان می‌دهید به نکات زیر توجه داشته باشید:

1. رفتار غیرعادلانه معلم را با دقت مرور کنید و به این سوالات فکر کنید: آیا در گذشته نمونه مشابهی از آن را دیده بودید؟ آیا گمان می‌کنید آن رفتار عامدانه بوده است؟ آیا فکر می‌کنید در آینده تکرار خواهد شد؟ آیا نمونه آن رفتارِ معلم را، در مورد سایر همکلاسی‌های خود نیز مشاهده کرده‌اید؟
2. صبور باشید؛ تأمل کنید؛ و بلافاصله واکنش نشان ندهید: از امروز تا فردا راه زیادی نیست اما صبوری شما، پاداش خواهد داشت چون تصمیم در مورد نوع واکنش به رفتار غیرعادلانه را به تصمیم بهتری تبدیل خواهد کرد. رفتار معلم را با جزییات در نظر داشته باشید و تحلیل کنید و با پدر، مادر یا یکی از افراد دارای تجربه و سن بیشتر در میان بگذارید و نظر آنها را نیز بخواهید.
3. کمی تردید کنید و از خود بپرسید: “آیا واقعاً معلم با من با بی‌عدالتی رفتار کرده است“؟ فراموش نکنید که شاید از نگاه دیگران یا خود معلم، رفتار او با شما «غیرعادلانه» نبوده است زیرا «احساس» هر انسانی همیشه با آنچه در واقع اتفاق افتاده است انطباق ندارد. در نظر داشته باشید که ساخت ذهنی انسان‌ها در طول زمان و در نتیجه تجربه‌های گوناگون شکل می‌گیرد؛ این تجربه‌ها ممکن است از ما انسان خوش‌بین یا بدبینی ساخته باشد. آیا اگر دوباره با «خوش‌بینی» به موقعیت نگاه کنید، به همان نتیجه قبلی می‌رسید؟
4. وقتی زمینه بروز رفتار از سوی معلم را به دقت ارزیابی کرده‌اید؛ با افراد باتجربه که دوست شما هستند، مشورت کرده‌اید؛ و درباره احتمال خطای ذهن در قضاوت درباره رفتار معلم، تامل داشته‌اید؛ و با وجود این 3 اقدام ضروری، باز هم تصور می‌کنید که رفتار معلم با شما از روی عدالت نبوده است، از معلم وقت بگیرید و از او بخواهید که برای کار مهم و حساسی چند دقیقه برای شما وقت بگذارد تا با او به تنهایی صحبت کنید. وقتی زمان ملاقات فرارسید، بدون قضاوت قبلی و با در نظر گرفتن این احتمال که شاید دچار خطا در برداشت شده‌اید، مسئله را برای او شرح دهید و احساس خود را بی‌پرده و با صراحت، اما ضمنِ حفظ ادب و احترام، با او در میان بگذارید و از او بخواهید که برای آرامش شما، درباره دلیل رفتار خود، به شما توضیح بدهد. هر معلمی در هر جای دنیا که باشد وظیفه دارد برای آرام کردن ذهن دانش‌آموزِ خود، به او کمک کند. یک ذهن پریشان و ناآرام، نمی‌تواند یادگیرنده خوبی باشد.
5. وقتی صحبت‌های معلم را شنیدید و از توضیحات او راضی شدید، تشکر کنید و از وقتی که در اختیار شما گذاشته است به‌عنوان پاداش و هدیه او به شما یاد کنید. اگر از توضیحات معلم راضی نشدید، این نتیجه را با احترام و آرامش به او بگویید و از وی بخواهید تا شما را راهنمایی کند. اگر معلم همان گفتگو را کافی دانست، انتخاب‌های متعددی پیش روی شما قرار دارد. برای مثال می‌توانید بعد از یکی دو هفته مجددا این چرخه را تکرار کنید! اگر این کار باعث ناراحتی معلم می‌شود، بهتر است به انتخاب‌های دیگر فکر کنید؛ دوباره تامل کنید و اگر همچنان، رفتار گذشته را ناعادلانه و غیر قابل هضم می‌دانید، با پدر و مادر خود و یا مشاور مدرسه مشورت کنید.