شناخت زمان؛ مقدمه مدیریت زمان

زمان و باورهای ما

«زمان»، یک عنصر فیزیکی نیست، بلکه در میان باورها و رویکردهای معنوی ما نیز، این مضمون به صورت‌های مختلف راه دارد. به عنوان نمونه، موضوعِ «زمان»، در 3 زمینه «اثباتِ بقایِ الهی»، «حقانیتِ آخرت»، و «معراجِ فرستادۀ او»، قابل طرح است.

      1. خدا، حیا قَبلَ کُل حَی

خداوند، خالق و آفریننده همه چیز است. «زمان»، این ناشناخته‌ترین ناشناخته‌ها نیز آفریده خداوند است. باور داریم که پروردگار، قبل از تمامی مخلوقات وجود داشته است و پس از فنای تمامی موجودات نیز باقی خواهد بود. بنابراین خداوند قبل از زمان، موجود بوده است و پس از فنای زمان، هم باقی خواهد بود. تمام وقایع گذشته و آیندۀ دنیای ما، در معرضِ خداوند به صورتِ «زمانِ حال» است. در این تسلسل، آینده‌ای که ما هنوز به آن نرسیده‌ایم، برای پروردگار موجود است. پروردگارِ فراتر از زمان و مکان، زمان را برای آفریده‌هایش به جریان انداخته ولی خود، از جریانِ زمان، مُنزّه است. در حقیقت، همۀ چیزها، شامل تمامی رویدادهای زندگی ما، نسبت به آگاهی خدا، «گذشته» و «تحقق یافته» است.

      2. زمان و گذر آن در قرآن و آخرت

“و یک روز در نزد پروردگارت، همانند هزارسال از سال‌هایی است که شما می‌شمارید” (سوره حج- آیه47). نظریه نسبیت این موضوع را بیان می‌کند که گذر زمان امری مطلق و ثابت نیست بلکه سرعت یا کندی آن در شرایط گوناگون متفاوت است. باتوجه به این مسئله، سوالی که پیش می‌آید این است که آیا اصولاً در جهانِ غیرمادی، زمان جریان دارد؟ رابطۀ زمان، میانِ جهان مادی، و جهان غیرمادی چگونه است؟ در قرآن آیاتی وجود دارد که پاسخگوی این پرسش‌ها است. مثلاً: “آنان از تو می‌خواهند که در عذاب دادنشان شتاب شود، درحالی که خدا هرگز از وعده خود تخلف نخواهد کرد” (سوره حج- آیه47).  همین تفاوتِ گذرِ زمان در داستان اصحاب کهف نیز آشکار است. هنگامی که اصحاب کهف بعد از 309 سال از خواب بر می‌خیزند فکر می‌کنند فقط یک روز به خواب رفته‌اند. دلیل این موضوع این است که انسان از یک مقیاس زمانی به مقیاس زمانی دیگری می‌رود که کاملاً متفاوت است.

      3. معراج عشق و گذر از زمان

«معراج»، عروج عارفانه از مرز عالم خاک تا بام افلاک است؛ سفری عاشقانه در ملکوت عالم و پذیرایی ویژه خداوند برای رسول‌اش؛ از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی و از آنجا تا شکوه بی‌کران عرش الهی است. از مسائل حائز اهمیت در معراج، شکستن حصرِ «زمان» است و این که پیامبر اسلام (ص) در زمان کوتاهی، مساحت بسیار زیادی را طی نمود؛ در این زمانِ کم، وقایع بسیاری را مشاهده؛ و از بهشت و دوزخ دیدار کرد؛ درحالی که هنوز برای هیچ مخلوقی، قیامت بر پا نشده است. این نمونه‌ای از چیزهایی است که بُعدِ زمان، به ما اجازه دیدن نمی‌دهد. در واقع در شب معراج، پیامبر از بُعدِ زمان و مکان خارج، و وارد دنیای چهار بعدی و همیشه حاضر شد و توانست بهشت را مشاهده کند.