«زمان» و سرنوشت ما (بخش اول)

ارزشِ زمان، در جامعه انعکاس یافته است

ظهر یک روز پاییزی، زمانی که دانشجوی جوانی در دانشگاه تهران بودم برای رسیدن به خوابگاه که در انتهای خیابان کارگر شمالی قرار داشت، سوار مینی بوسی شدم که به‌عنوان وسیله نقلیه عمومی، در ابتدای همان خیابان، مردم را جا به جا می‌کرد. داخل مینی بوس، به دلیل ازدحام مسافر، عده‌ای ناگزیر بودند که ایستاده، مسیر را طی کنند. در میان همسفران نزدیک به من، مادری همراه با پسر نوجوان 15 یا 16 ساله او ایستاده بودند. کمی بالاتر، تقاطع خیابانِ دکتر فاطمی، آن پسر نوجوان قصد داشت تا به تنهایی از مینی بوس پیاده شود. هنگام آماده شدن برای پیاده شدن، مادرش از او پرسید: “چه ساعتی ]به خانه[ بر می‌گردی“؟ نوجوان پاسخ داد: “همون حدود پنج و شیش“! … مادرش با صدایی که در آن جدیت و اعتراض وجود داشت گفت: “بین پنج تا شش یک ساعت فاصله است! دقیق‌تر بگو“.

محیط اجتماعی شامل خانواده، فامیل، کوچه و خیابان، مدرسه، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از ابتدای عمر، در برداشت ما از معنی و ارزش «زمان» تاثیر می‌گذارند. ما بدون اینکه متوجه شویم، نسبت به «زمان» آموزش می‌بینیم. به این دو وضعیت روزمره از زندگی‌هایمان توجه کنید:

• صبح یک روزِ کاری، مادری هنگام خارج شدن پدر از خانه از او می‌پرسد: “کی بر می‌گردی“؟ پدر می‌گوید: “تا شب می‌آم“؛
• معلمی ساعت 9:15 دقیقه به دانش آموزان می‌گوید: “برای رفع خستگی 5 دقیقه تنفس در کلاس“! پس از مدتی وقتی او با صدای بلند اعلام می‌کند که: “تنفس تمام شد … درس رو ادامه می‌دیم“! ساعت 9:26 دقیقه را نشان می‌دهد.

ارزش زمان در این دو روایت فرضی، آن قدر روشن است که نیازی به شرح آن نیست. بی توجهی پدر به اهمیت ساعت‌ها و بی مبالاتی معلم در توجه به دقیقه‌ها را با دقت و حساسیتِ آن مادری که نحوه رفتار درست و دقیق او با پسر نوجوان‌اش را بازگو کردم با هم مقایسه کنید. ما ارزش زمان را در جامعه، در ارتباط با دیگران، و در طول زندگی می‌آموزیم. جامعه‌ای که در عمل نشان می‌دهد «زمان»، برای او کالای بی‌ارزشی است، نمی‌تواند به‌درستی قدر زمان را به فرزندان خود آموزش بدهد!