چگونه میتوانیم از علم آیندهپژوهی، برای ساختن آینده خود استفاده کنیم؟
دکتر علی عظیمی دانشآموخته دکتری مدیریت منابع انسانی از دانشگاه فردوسی مشهد، که اکنون کارشناس توسعه منابع انسانیِ سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کرمان است، به دلیل سالها تحقیق و تدریس در آموزش، و آموزش مدیریت، مدل نوآورانهای برای توسعه دانش مدیریت در سازمانها ارایه داده است که برای اولین بار در «پردیس توسعه انسانی» نمونههایی از آن، در اختیار جامعه ایرانی مدیران، اعضای هیئت علمی رشته مدیریت، و دانشجویان رشته مدیریت کشور قرار گرفت. این سومین اثر از توسعه دانش مدیریت از طریق استعاره است که در موضوعِ پرورش و توانمندسازی منابع انسانی، با استفاده از استعاره مربی پرورش اندام ارایه میشود.
از نگاه «پردیس توسعه انسانی»، استعارهها ابزاری قدرتمند برای یادگیری و درک مفاهیم پیچیده مدیریت هستند. آنها راهی برای ارتباط ایدههای انتزاعی مدیریتی با مفاهیم آشناتر و ملموستر ارایه میدهند که درک و به خاطر سپردن آنها را آسانتر میکند. با استفاده از استعارههایی مانند آنچه در این مقاله ارایه شده است، شما میتوانید درک عمیقتری از مفاهیم مدیریت به دست آورید و نحوه ارتباط آنها با موقعیتهای واقعی و آشنا در سازمان خود را تجسم کنید. استعارهها به سادهسازی ایدههای پیچیده، افزایش درک، و ارایه چارچوبی برای شیوههای اثربخشِ مدیریت کمک میکنند.
«پردیس توسعه انسانی»، در راستای تحقق هدفهای خود، به کمک استادان خوشنام مدیریت ایران، در این راه مشاور امین و همراهِ قابل اعتمادِ شماست. با ما در تماس باشید.
پرورش استعدادهای کارکنان (talent development) یکی از کارکردهای «مدیریت استعداد» است که همواره مورد توجه مدیران منابع انسانی و رهبران سازمان ها و کسب و کارها بوده است؛ بعد از شناسایی و جذب افراد دارای استعداد، لازم است این استعدادها توسعه داده شوند و برای حفظ و نگهداشت آنها تدبیر لازم را بیندیشیم. یکی از شیوه های آزموده شده برای پرورش استعدادهای افراد، شباهت قابل توجهی با شیوه رایج مربیان باشگاه های بدنسازی و به خصوص مربیان حرفه ای پرورش اندام (fitness trainers) دارد. به جزئیات این استعاره و نکات قابل برداشت در این موضوع، توجه کنید.
چهار مرحله زیر تقریباً توسط تمام مربیان حرفهای پرورش اندام اجرا می شود: شناسایی کردن؛ برنامه دادن؛ تمرین خواستن؛ حمایت کردن.
در استعاره مدیر به عنوان مربی پرورش اندام، هر کدام از نیروهای انسانی سازمان، مانند شاگرد شما در باشگاه، هستند. در این وضعیت، او دو اقدام زیر را انجام میدهد که باید مورد توجه هر مدیری در سازمان قرار بگیرد:
1- یک مربی حرفهای پرورش اندام، ابتدا فرد متقاضی را بررسی میکند و متناسب با خصوصیات جسمی، روحی و شخصیتی او، مربیگری او را عهدهدار میشود.
2- سپس بر اساس آمادگی جسمانی و ویژگیهای جسمی و روحی، فرد را تعیین سطح میکند و نوع بدن و میزان توان او را مشخص میکند.
– کارکنانی که خود برای مشارکت کردن در برنامه استعدادپروری سازمان تمایل و انگیزه دارند، قطعاً مسیر استعدادپروری را بهتر خواهند پیمود؛ البته همه کارکنان آمادگی ورود و ادامه مسیر استعدادپروری را به شیوه یکسان ندارند؛ بنا به دیدگاه حضرت محمد (ص): «انسانها، معدنهای طلا و نقره هستند» و از این منظر، فرد بیاستعداد و یا علف هرز در نظام خلقت وجود ندارد و این مسئولیت مدیران است که بتوانند استعدادهای منحصر به فرد هر یک از نیروهای انسانی خود را کشف و استخراج کنند.
– در سازمانها، به جای سنجش قوای جسمانی و اندازهگیری وزن و ضربان قلب و قطر بازو و دور کمر، که مربی پرورش اندام انجام میدهد، بایستی سنجههای قابلیت کارکنان برای استعدادپروری از جمله سرعت تغییر در رفتار، هدفهای تحققیافته فرد، دستاوردهای او، علاقهمندیها، دغدغهها و نظایر اینها بررسی شوند.
1- یک مربی حرفهای پرورش اندام برای فرد برنامه اختصاصی طراحی میکند، برنامه را برای او تشریح میکند و حرکات پایه و اصول کلی (مانند افزایش تدریجی شدت و حجم تمرینات؛ تنوع در حرکات ،…) را برای او توضیح میدهد.
2- هر حرکت را ابتدا به طور صحیح و کامل برای فرد انجام میدهد و سپس میزان شدت و تعداد تکرار آن را بر اساس آستانه وارد آمدن فشار برای ساخته شدن عضلات تجویز میکند ( نه کمتر و نه بیشتر از حد توان فرد).
– مدیران برای پرورش استعداد کارکنان بایستی نیازها، مشکلات و شرایط منحصر به هر فرد در موقعیتهای مختلف را درک کنند و به اقتضای فرد و موقعیت برای پرورش استعدادهای او اقدام کنند؛ استراتژی (راهبرد) سازمان برای استعدادپروری کارکنان بایستی طراحی و تدوین شود و با کارکنان موردنظر در میان گذاشته شود؛ این برنامهها هرقدر سفارشیسازیشدهتر و اقتضاییتر باشند، احتمال اثربخشی بالاتری خواهند داشت.
– تناسب شغل و شاغل، چالشی بودن مسیر توسعه شغلی فرد، انعطافپذیری زمانبندی آن، و پویایی شغل بایستی در این برنامهها رعایت شوند.
1- یک مربی حرفهای پرورش اندام، روند رشد فرد را زیرنظر دارد و او را به ثبت کردن پیشرفت خود توصیه میکند، مثلاً با اندازهگیری مستمر شاخص توده بدنی و به کمک دستگاه آنالیز بدن و یا با استفاده از فیلم و عکس و مقایسه قبل و بعد، روند تدریجی تغییر فرد را به او نشان میدهد.
2- فرصت بازسازی (ریکاوری) و استراحت و تغذیه مناسب و کافی را جدی میگیرد.
– کارراهه شغلی ترسیمشده برای فرد بایستی برای او ملموس، شفاف و قابل رصد و پایش باشد.
– در مسیر پرورش استعدادهای کارکنان، گاهی نگاه مدیران از سطح «منابع» انسانی و «سرمایه» انسانی به پایینترین سطوح «نیروی کار» و حتی استثمار تنزل پیدا میکند و عواقب ناشی از فشارهای وارده به فرد در مسیر استعدادپروری، باعث بروز نتایج معکوس و خساراتی از قبیل ایجاد جوّ تنش در محیط کار، استرس شغلی، فرسودگی شغلی، ادراک نابرابری و تبعیض میشود و زمینهساز شکار مغزها توسط رقبای سازمان و یا تصمیم استعدادها به ترک سازمان خواهد شد. بنابراین مدیران (و نیز خود افراد) بایستی به اصل «تعادل کار و زندگی» پایبند باشند. تأمین حقوق انسانی کارکنان، توجه به سلامت و رفاه کارکنان و نیاز آنها به تفریح، اوقات فراغت، مرخصی و استراحت و لحاظ کردن این موارد به عنوان بخشی از متغیرهای برنامه استعدادپروری کارکنان حائز اهمیت میباشد.
1- یک مربی حرفهای پرورش اندام، افراد مشابه هم را در باشگاه بدنسازی با همدیگر قرار میدهد و گاهی نیز افراد ممتاز را برای تمرین دادن به افراد جدید و یا دستیاری افراد پیشکسوت معرفی میکند؛
2- همزمان با اینکه فرد را به تلاش و ادامه مسیر تشویق میکند و انگیزه میدهد، با تذکر به نظم و تمرین و حتی جریمه دادن و سختگیری معقول، حس تعهد و الزام را در او ایجاد میکند.
_ اجرای برنامههای استعدادپروری کارکنان نیز علاوه بر نیاز به طراحی و پیادهسازی فرایندها و سازوکارها، به تأمین منابع و تجهیز امکانات احتیاج دارد.
_ سازوکارهای استعدادپروری کارکنان، از جمله بکارگیری تکنیکهای ایجاد انگیزه، کار تیمی، شبکهسازی، آموزش، مربیگری، یادگیری عملی، و جانشین پروری با این استعاره مطابقت دارند.
2 دیدگاه
متن جالبي بود . ممنون
سپاس از شما