استرس‌ها و فشارهای روانی برخاسته از کار یا محیط کار را چگونه مدیریت کنیم؟

آیا فشار روانی را تجربه کرده اید؟

آیا در زندگی روزمره خود فشار روانی را تجربه کرده اید؟ آیا آن را به طور مستمر احساس می کنید یا گاهی در زمینه برخی فعالیت ها، فشار روانی را حس می کنید؟ آیا به این فکر کرده‌اید که شناخت مشکل، اولین و موثرترین گام برای مدیریت و کنترل آن است؟ «پردیس توسعه انسانی»، در این راه، همراه شما است.

به طور ساده، فشار روانی تنشی است که افراد هنگام روبه رو شدن با تقاضاها، محدودیت ها یا فرصت های فوق العاده تجربه می کنند.

تقاضاها در محیط کار می توانند، دستورات مقامات بالاتر؛ درخواست های مراجعان؛ و انتظاراتِ مشتریان باشد. همچنین منظور از محدودیت ها و فرصت ها، شرایطی است که از نظر زمانی، تخصصی، منابع و امکاناتی که برای پاسخ به تقاضا در اختیار شما است، و به طور خلاصه، پشتیبان شما در پاسخگویی، و تسهیل کننده کارها و وظایف تان است.

فشار روانی حرفه ای

«فشار روانی»، حالتی عمومی است که ممکن است هر یک از ما، فارغ از اینکه مدیر، کارمند، دانشجو، یا حتی مادر و پدر باشیم می توانیم آن را حس کنیم و از آن اثر بپذیریم. اما «فشار روانی حرفه ای»، ویژه مدیر و نیروهای انسانی است که عهده دار مسئولیت های حرفه‌ای و تخصصی هستند.

فشار روانی حرفه ای، عبارت از عدم سازگاری و انطباق ارزش ها و نیازهای فرد با سازمان و انتظارات نقش سازمانی است. نتیجه این فشار روانی حرفه ای، بهره وری کمتر، استفاده نادرست از شایستگی های نیروها، فقدان انگیزه، غیبت در کار، و ترک کار است.

آیا راه های عملی و فنونی برای کاهش فشار روانی وجود دارد؟

هیچ مسئله یا مشکلی نیست که با شناخت درست، مشاوره با متخصصان مجرب، و مهم تر از همه با اراده و خواست ما حل نشود. در زیر 7 فن یا راه حل برای کاستن از آسیب های فشار روانی ارایه شده است. این که شما از کدامیک از این فنون برای کاهش فشار روانی یا برطرف کردن آن استفاده می کنید، بستگی به شما و شرایطی که در آن به سر می برید دارد. درباره آن بیندیشید و پس از مطالعه بیشتر و در صورت نیاز مشاوره با پردیس توسعه انسانی، تصمیم بگیرید:

1. ورزش (هوازی/انعطافی)
2. رژیم غذایی مناسب (کنترل غیر مستقیم نقش رژیم غذایی در فشار روانی)
3. آرام سازی عظلانی (تنفس عمیق و آرام و کشش منم عضلانی)
4. درمان غیردارویی (مراقبه)
5. ساختاردهی مجدد شناختی (جایگرینی افکار منطقی با افکار غیرمنطقی)
6. خودگشودگی (چه با صحبت با دیگران چه با نوشتن رخدادها)
7. دریافت کمک حرفه ای (مشاوره های حرفه ای).

جمع بندی و درس‌هایی برای ما:

زندگی پر اضطراب در قرن 21 فشار روانی را به یکی از مباحث رایج در زندگی شخصی و سازمانی ما تبدیل کرده است. بزرگترین عامل فشار روانی حرفه ای، ناشی از تحولات بنیادی است که سازمان ها با آن رو به رو هستند. روز به روز رقابت ها خواه بین سازمان ها یا میان اعضای سازمان افزایش پیدا می کند؛ به همین دلیل از ما خواسته می شود تا کار بیشتر، با کیفیت بهتر، در زمان کوتاه تر، و با صرف منابع کمتری انجام دهیم. یافته های پژوهشی نشان می دهند که فشار های روانی ناشی از کار، زندگی شخصی ما را متاثر می کنند و فشارهای روانی ناشی از سایر عوامل بر کیفیت عملکرد کاری ما تاثیر می گذارند. به همین دلیل مدیران باید ازاصول و روش های مدیریت پیشگیری فشار روانی برای ایجاد محیط کاری سالم استفاده کنند و کارکنان را به انجام این کار تشویق کنند. کارکنان نیز نمی توانند این موضوع مهم را به مدیران واگذار کنند و منتظر اقدام از سوی آنان باشند. همه ما باید انسان های سالم و شادی باشیم که بتوانیم در زندگی سازمانی و شخصی خود، احساس کامیابی کنیم.

بر این بنیان شاید نخستین درس برآمده از مقاله حاضر این باشد که اگر خواهان رشد و توسعه فردی و بهبود عملکرد خود یا اطرافیان مان هستیم باید یاد بگیریم. باید بدانیم که چگونه خواهیم توانست، عامل فشارهای روانی را تشخیص دهیم و رفع کنیم. باید توجه داشته باشیم که خودشکوفایی و توسعه انسانی، هنگامی که فرد تحت فشار است ممکن نیست و یا به سختی اتفاق خواهد افتاد.

همچنین اگر ویژگی شخصیتی برخی از شما به گونه ای است که شما را در معرض تاثیر بسیار مخرب فشار روانی قرار می دهد باید دوباره به نحوه زندگی خود بیندیشید، نگرش های خود به کار را عوض کند و سعی کنید که تغییر کنید.

***

این مقاله از کتاب دکتر علی رضائیان با عنوان «مدیریت فشار روانی» برداشت شد. هدف پردیس توسعه انسانی از این برداشت، آشنایی با فشارهای روانی به عنوان یکی از مسایل مهم در زندگی روزمره انسان در قرن بیست و یکم بود.

منبع: رضائیان، علی. (1394). مدیریت فشار روانی (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته). چاپ هشتم. تهران: انتشارات سمت.

ویراستار: دکتر محمدرضا آهنچیان