آیا واقعا به کمک آموزش در دوران کودکی می‌توان در آینده فرزندی کارآفرین داشت؟

آنچه در این متن می‌خوانید:

آیا کودک هم می تواند کارآفرین باشد؟

روش مناسب آموزش کارآفرینی کدام است؟

در آموزش کارآفرینی به کودک به چه نکاتی باید توجه کنم؟

برای داشتن یک کودک کارآفرین چه کارهایی را نباید انجام دهم؟

به عنوان یک مادر یا پدر، شاید پس از شنیدن اینکه دنیای امروز و فردا، دنیایی است که در آن کارآفرینان، پیشگامان موفقیت هستند، این پرسش به ذهن شما نیز رسیده باشد که چگونه می توانم فرزند خود را کارآفرین بار بیاورم؟

کارآفرینان چه کسانی هستند؛ آن ها چه ویژگی هایی دارند که آنان را از بقیه انسان ها جدا و متمایز می کند؟ آیا کارآفرینان، کارآفرین به دنیا آمده اند یا دراثر آموزش و تربیت، تبدیل به کارآفرین شده اند؟ باید چه کنیم تا فرزندمان کارآفرین باشد؟ آیا کارآفرین شدن، استعداد خاصی میخواهد یا هر کودکی را می توان کارآفرین تربیت کرد؟

در ابتدای این مقاله، من، فاطمه طالبیان شریف، با شما در این باره سخن خواهم گفت که: کارآفرینی چیست؟ سپس و در ادامه به گفتگو درباره این موضوع وارد خواهم شد که کارآفرین کیست؟ چگونه می توانم کودک خود را کارآفرین بار آورم؟ در جایگاه یک مادر چه کنم تا در آینده فرزندی کارآفرین داشته باشم؟

کارآفرینی چیست؟

کارآفرینی دارای تعریف دقیق و مشخصی نیست. طبق تعریف واژه نامه دانشگاهی وبستر: کارآفرین کسی است که متعهد می شود یک فعالیت ریسک پذیر اقتصادی را سازماندهی، مدیریت و قبول کند. به عبارتی کارآفرین به کسی می گویند که فعالیتی را به روش خاصی و نوآورانه انجام دهد. به زبان ساده تر کارآفرین کسی است که ضمن پیش بینی آینده، با داشتن خلاقیت، جرأت ریسک کردن برای ایجاد اشتغال و کسب ثروت را دارد. کارآفرین کسی است که ریسک ایجاد یک حرفه را به امید ارزش آفرینی می پذیرد تا در آینده از این طریق به سود مورد انتظار خود دست پیدا کند.

درک اصطلاح کارآفرینی و تعریف آن اصلا پیچیده نیست و حتی تازگی ندارد. از گذشته های دور، انسان هایی در کره خاکی و شاید در اطراف ما توانسته اند با خلاقیت، ریسک پذیری عاقلانه، و با شناخت و درک درستی از نیازهای هر مقطع از تاریخ بشر، در خلق ایده های نو برای کسب و کار موفق باشند. کسب و کارهایی که کارآفرینان می آفرینند، پیش از آن ها بدان صورت وجود نداشته است: آن ها با کار و محصول خود یا برای انسان ها، نیازهای جدید می آفرینند و یا نیازهای برآورده نشده آن ها را شناسایی و تامین می کنند.

آیا کودکان هم می توانند کارآفرین باشند؟

گاهی تصور می شود که فقط بزرگسالان می توانند کارآفرین باشند و حرفه ای را ایجاد و کسب درآمد کنند. این تصور درست نیست! علاوه بر بزرگسالان همه افراد از جمله کودکان هم می توانند کارآفرین باشند. کارآفرینی مسئله‌ای نیست که مختص به یک سن، دوره و مقطع خاصی باشد. همه افراد و از جمله کودکان نیز می توانند از کودکی آموزش های کارآفرینی را دریافت کنند و تبدیل به یک کارآفرین شوند. بنابراین، این فرایند می‌تواند از کودکی تا بزرگسالی و حتی پیری ادامه داشته باشد.

طبیعی است که در برنامه آموزش های مهارتی و شناختی مانند شطرنج و یا یادگیری یک زبان خارجی، آموزش اثربخش برای هر گروه سنی، باید مختص همان گروه سنی تنظیم شده باشد و فقط با مشورت و یا مدیریت متخصصان علم تربیت و روانشناسی تربیتی انجام شود.

گاهی با صرف هزینه های سنگین، عمر و انرژی خود را برای آموزشی خاص به فرزندمان سپری می کنیم در حالی که به نتایج مورد انتظار نمی رسیم. در چنین وضعیتی، باور خود و فرزندمان نسبت به ارزش و اثربخشی آموزش هم آسیب خواهد دید.

هر کاری برای آموزش و تربیت فرزند خود را بدون مشورت متخصصان علم آموزش و بدون اطمینان از اعتبار مشاور و مَرجعِ آموزش، انجام ندهید. این یک قانون کلی است و محدود به آموزش کارآفرینی نیست.

یک متخصص علم آموزش قدرت این تشخیص را دارد که بر اساس شواهد اولیه، چه نوع آموزشی به نتیجه خواهد رسید، و چه آموزشی، فقط هدر دادن منابع و انرژی است. متخصص تربیت می تواند آثار مخربی که برخی آموزش ها برای شما و فرزندتان در برخواهد داشت را پیش بینی کند.

صرف نظر کردن از برخی آموزش ها مانند کارآفرینی، برای آینده فرزندتان، مفیدتر از شروع کردن آن است. پردیس توسعه انسانی در ارائه مشورت های تخصصی، در کنار شما است. راه های ارتباطی ما را اینجا پیدا کنید.

آموزش کارآفرینی چیست؟

کارآفرینی بخش زنده پیشرفت اقتصادی در جوامع امروزی است. یکی از عوامل ضروری توسعه کارآفرینی و گسترش ابعاد گوناگون کسب و کار در جامعه «آموزش‌های کارآفرینی» است.

طی بیش از 50 سال گذشته، آموزش کارآفرینی رشد قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده است. آموزش کارآفرینی به معنای کسب دانش (شناخت مفهوم کارآفرینی، نظریه های کارآفرینی، ویژگی کارآفرینان)، مهارت های کارآفرینی (فردی، مدیریتی، خلاقیت و نوآوری، رهبری، ارتباطات) و ارتقای نگرش (کسب و کار ریسک پذیر، نگرش به رقابت پذیری و ثروت مند شدن) نسبت به کسب و کار و فضای آن است.

از نگاه پردیس توسعه انسانی، آموزش کارآفرینی به روش های رایج سنتی و مبتنی بر خواندن و حفظ کردن مطالب، معنی و کاربرد ندارد. اگر انتظار داشته باشید که فرزند خود را برای آموختن کارآفرینی، در کلاس هایی مانند یادگیری زبان خارجی و یا یک ورزش خاص ثبت نام کنید تا پس از مدتی بتواند به زبان خارجی مسلط شود و یا به یک ورزشکار حرفه ای تبدیل شود، به نظر می رسد شما هم جزو کسانی باشید که از آموزش انتظار معجزه دارید. آموزش کارآفرینی که بخواهد با چنین روش های سنتی شما را به هدف تان برساند، بیشتر از اثر مثبتی که دارد شما را از «آموزش» ناامید می کند! کارآفرینی، یک مدل خلاق و ماجراجویانه برای زندگی و کار است که روش آموزش آن نیز نیاز به همین ویژگی ها دارد.

مراقب «روش» و اهمیت آن در «آموزش» باشیم.

روش مناسب آموزش کارآفرینی کدام است؟

مناسب ترین روش آموزش کارآفرینی در قالب یک نسخه طب سنتی برای همه افراد تعیین نمی شود. روش های آموزش کارآفرینی متنوع و زیاد اند. روش مناسب کارآفرینی بستگی به شاخص های زیادی دارد که سه مورد از مهم ترین آن ها عبارتند از:

استعداد و ویژگی های شخصی کودک یا فراگیر. آزمون های استعداد، به شما اطمینان بیشتری خواهد داد که فرزندتان در چه زمینه یا زمینه هایی ظرفیت رشد در کارآفرینی را دارد. به جز استعداد، که قابل شناسایی است، ویژگی های شخصیتی، جسنیت، سن، و نوع و میزان سایر مهارت های مرتبط با کارآفرینی به تعیین بهترین روش برای آموزش کارآفرینی به کودکان کمک می کند؛
زمان. زمان همیشه عامل تعیین کننده ای در یادگیری و تعیین روش آموزش است. حتی مربیان بزرگی مانند بینه، اثر زمان را در یادگیری، مهم تر از هوش عمومی کودک می دانند. چه قدر و در طول چه زمانی انتظار دارید تا اصلاحات و تغییرات رفتاری را در کودک خود مشاهده کنید؟ کارآفرین شدن مانند یادگیری زبان خارجی نیاز به علاقه و استمرار دارد و مانند یادگیری شنا، نیازمند ویژگی هایی است که حتی اگر در همه افراد به یک اندازه وجود نداشته باشد، با بلند و کوتاه کردن زمان، می توان آن را به همه انسان ها آموزش داد؛
کاربردی بودن. هر چه بتوان کارآفرینی را به روش آمیخته یا مبتنی بر عمل آموزش داد، نتیجه بهتری گرفته خواهد شد. روش آموزش کارآفرینی، باید با رویدادهای زندگی همراه باشد. کارآفرینی، آموزشی منفک از نحوه خوابیدن و بیدار شدن کودک؛ چگونگی غذاخوردن و بازی کردن و تلویزیون دیدن؛ و جدا از کارکردهای روزانه زندگی نیست. بنابراین، آموزش کارآفرینی که بر بنیان عمل گذاشته نشده باشد، به نتیجه مورد انتظار نخواهد رسید.

به طور معمول، انتظار می رود، روش آموزش در نتیجه ترکیب سه شاخص بالا، در قالب یک برنامه ویژه برای هر کودک و توسط متخصص علم آموزش، تعیین شود.

در آموزش کارآفرینی به کودک به چه نکاتی باید توجه کنم؟

نخستین دستاورد آموزش کارآفرینی به کودکان، تغییر در نوع نگاه آن ها به جهان است. ایجاد تفکر کارآفرینانه در کودکان نتیجه غیرقابل انکار آموزش صحیح به آن ها است.

به این منظور نکاتی وجود دارد که مادران باید به فرزندان خود آموزش دهند. اینجا به برخی از مهم‌ترین این نکات اشاره می کنیم:

پی بردن به ارزش هدف. از کودک خود بخواهید چند هدف برای یک روز خود یا مجموعه ای از فعالیت هایش تعیین کند. اهدافی که تعیین کرده است را از نظر خاص بودن، واقعی بودن و به موقع بودن، بررسی کنید. انسان از اولین زمانی که برای درک او امکان پذیر است باید هدف گذاری در زندگی و کارها را بیاموزد. این یادگیری، اصلی بنیادین در آموزش کارآفرینی است.

پی بردن به ارزش دیگران برای تحقق هدف های خود. به کودک آموزش دهید که ضمن رعایت ادب و احترام با دیگران ارتباط بگیرد؛ به او نحوه ارتباط گیری از طریق تماس چشمی و واضح صحبت کردن را بیاموزید. چراکه برقراری ارتباط یکی از عوامل موثر موفقیت در زندگی از جمله در کسب و کار می باشد. نکته اخلاقی که لازم است مورد نظر قرار بدهید این است که ارتباط با دیگران برای موفقیت، شرط لازم برای کارآفرینان است اما کودک باید بداند بین ارتباط با دیگران برای موفقیت، با سوءاستفاده از دیگران فاصله و تفاوت اساسی وجود دارد.

پی بردن به اهمیت تصمیم گیری. راه‌های تشخیص مسئله و مهارت حل مسئله را به کودک یاد دهید و با او در مورد چگونگی حل مسائل و مشکلات زندگی ساده روزمره اش صحبت کنید. گاهی از او بخواهید که برای برخی مسائل، راه حل ارائه دهد؛ سپس درباره انتخاب راه حل هایش، با او صحبت کنید.

پی بردن به ارزش پول. ارزش پول و ارزش استفاده درست و به جا از پول را برای کودک خود توضیح دهید. به شکل سازمان یافته و دقیقی، او را در بحث های مالی خانواده مشارکت دهید و از او بپرسید که به نظرش به چه دلیل باید پول را به درستی هزینه کرد؟ از کودک خود بخواهید روزهایی که به تمام پولش احتیاج ندارد بخشی از آن را برای خرید چیزهای مهم تر و گران تر پس انداز کند. همچنین به کودک اجازه دهید برای اسباب بازی های خودش قیمت تعیین کند و درباره پول و مسائل مالی بیشتر بداند؛ به او نشان دهید که چطور پول می‌تواند پول بیشتری را در ادامه به همراه داشته باشد و اگر سن و شرایط مناسب فکری او فرارسیده است، برای فرزند خود حساب بانکی باز کنید.

پی بردن به ارزشِ آموختن. به کودک خود انگیزه دهید که یاد بگیرد و به او کمک کنید که ارزش یادگیری های جدید در زندگی را بفهمد. کودک باید بداند که از طریق یادگیری می تواند به هدف های خود برسد. این کار در موارد معدودی می تواند از طریق دادن پاداش به کودک به عنوان نتیجه یادگیری جدید، مشوق لازم برای استمرار یادگیری را فراهم کند. طبیعی است که مدیریت پاداش، می تواند شما را به نتایج دلخواه برساند و بی توجهی به آن باعث شود که فرزندتان به روش سوداگرانه فقط برای رسیدن به پاداش و سود بردن، یاد بگیرد. این رفتار برای رفتار اخلاقی او در آینده، آسیب های جدی به دنبال خواهد داشت. برای مدیریت صحیح پاداش، با متخصصان علم آموزش، مشورت کنید. پردیس توسعه انسانی در این زمینه می تواند همراه قابل اعتماد شما باشد.

پی بردن به ارزش شجاعت و خطرپذیری. به کودک خود آموزش دهید که از شکست ها در رسیدن به هدف های خود، ناامید نشود و ذهن و هیجان خود را برای مدت طولانی با آن درگیر نسازد. او را تشویق کنید و به او اطمینان دهید که نتیجه کوشش مستمر و خستگی ناپذیر، موفقیت و پیشرفت است؛ هرچند گاهی ممکن است در کوتاه مدت، به نتیجه متفاوتی منجر شود.

برای داشتن یک کودک کارآفرین چه کارهایی را نباید انجام دهم؟

کودک خود را خسته نکنید. درست است که کارآفرینی نیازمند تلاش و پشتکار است، اما شما در جایگاه یک مادر باید دقت کنید که کودک خود را خسته نکنید و تعادل او را برهم نزنید؛
از انگیزه دادن به کودک خود غفلت نکنید. اگر خیلی از کودک خود کار بخواهید در حالی که در زندگی روزمره اش، دستاورد آشکاری را مشاهده نکند، او انگیزه خود را برای پیشرفت در مسیر هدف از دست می دهد. نتیجه ای که در این صورت به دست می آورید، این است که شما و فرزندتان در مسیر فرساینده ای قرار خواهید گرفت که برای هیچکدام بُرد به همراه نخواهد داشت.
به واقعیت ها بی توجه نشوید. همه ما دارای تمامی استعدادها برای موفق شدن به یک صورت و مانند دیگران نیستیم. هر کدام از ما ویژگی های مختص خود داریم که با اتکا به آن ها هدف های معینی را برای خود تعیین می کنیم و به صورت های مختلف، در راه رسیدن به آن ها می کوشیم. فراموش نکنید که قرار نیست کودکتان تبدیل به یک اسطوره و قهرمان در کارآفرینی شود. شاید او بتواند در چنین راهی گام بردارد و روزی در این راه موفق شود اما ما حق نداریم بیش از ظرفیت و توانایی فرزندمان، از او انتظار داشته باشیم.

در مجموع، آموزش کارآفرینی، در همه دوره های زندگی امکان پذیر است اما در دوران کودکی، آثار ماندگار و گسترده ای به جا می گذارد که احتمال موفقیت کودک را در آینده، به نسبت کسانی که در دوره کودکی آموزش مناسب را دریافت نکرده اند، چند برابر می کند.