
چگونه میتوانیم از علم آیندهپژوهی، برای ساختن آینده خود استفاده کنیم؟
سالها پیش روزی دانشجویی از من پرسید: چرا برای یادگیری زبان خارجی اصرار دارید؟ پاسخ روشن و کوتاهی داشتم: “با آموختن هر زبان تازهای، بار دیگر به دنیا میآییم“! با یادگیری یک زبان خارجی، پنجره های جدیدی را به سوی جهانی ناشناخته باز می کنیم: یادگیری زبانی به جز زبان مادری، فقط محدود به این نیست که بتوانیم به زبان دیگران صحبت کنیم یا بنویسیم، همزمان با یادگیری زبان خارجی، کشف شگفت انگیزی از دنیای دیگران رخ میدهد و هر کشفی، ما را دوباره به این دنیا میآورد.
زبان خارجی منحصر به انگلیسی نیست اما در این مقاله، بر مبنای تجربههای شخصی، درسهایی را برای یادگیری زبان انگلیسی با شما در میان میگذارم. مردم دنیا بیشترین استقبال را از یادگیری زبان انگلیسی بهعنوان یک زبان خارجی نشان میدهند. پیام این واقعیت روشن است: در دنیایی که پیش روی ما قرار دارد، انسانها بیش از گذشته نیاز دارند تا به جز زبان مادریشان، زبان دیگری را بیاموزند تا بتوانند به وسیله آن با بقیه مردم جهان ارتباط برقرار کنند: با نگاهی به سرعت رشد زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم، ظرف 20 سال گذشته، این زبان تبدیل به انتخاب اول اکثریت مردم دنیا، پس از زبان مادریشان شده است.
موثرترین روشها برای یادگیری زبان انگلیسی بارها در منابع مختلف تکرار شده اند؛ به همین دلیل در این مقاله، با پرهیز از تکرار آن نکات، کوشیده ام تا تجربه خود را به روشی کاربردی ارایه دهم. در شرایط عادیِ زندگی، این تجربه، میتواند برای افراد 15بالای سال، قابل استفاده باشد. به طور ویژه در این مقاله، تست خود-ارزیابی آمادگی برای یادگیری زبان خارجی طراحی شده است که برای اعضای «پردیس توسعه انسانی»، قابل بهره برداری است.
در دهه 1360 دبیر زبان انگلیسی من در دوره دبیرستان، همیشه این مضمون را در لابه لای تدریس خود در کلاس تکرار می کرد: “اگر دانش، مهارت، و توانایی های بیشتری بیاموزید، در شرایط برابر، احتمال موفقیت بیشتری برای یافتن شغل مناسب و کسب درآمد بالا خواهید داشت. تسلط به هر زبان غیرمادری را فراموش نکنید، دنیای فردا، از آن کسانی است که می توانند در پهنه گیتی زندگی کنند نه فقط در شهر و کشور خود“. دیر زمانی نپایید که اهمیت نکته ای که او می گفت را به روشنی دریافتم! دریافتم که یادگیری زبان خارجی، یک نیازِ همیشگی است که ضرورت آن روز به روز روشنتر شده است.
خوب که نگاه کنید دانستن زبانهای رایج و پرکاربرد دنیا مانند زبان انگلیسی، دیگر یک امتیاز جانبی محسوب نمیشود، بلکه برای زندگی، یک الزام است.
اولویت یادگیری زبان غیرمادری، بر اساس برنامه ای که هر فرد برای زندگی و آینده خود دارد، تعیین می شود. به این دلیل نمی توانیم بگوییم برای موفقیت در زندگی لزوماً باید زبان انگلیسی، عربی، یا ژاپنی را بیاموزیم. همه می دانیم که از میان زبان های خارجی، در حال حاضر زبان انگلیسی، رایج ترین و ضروری ترین زبان برای زندگی در جهان پیچیده قرن 21 است. جستجوی کوتاهی در اینترنت نشان می دهد که رایج ترین زبان مادری دنیا به ترتیب چینی، اسپانیایی، و پس از آن زبان انگلیسی است. به جز مردمی که در کشورهای انگلیسی زبان متولد میشوند، زبان دوم اکثریتِ مردمِ دنیا، انگلیسی است: این زبان از نظر فراوانی و گستردگی، رتبه اول دنیا را دارد. شاید این رتبه بندی اهمیت چندانی نداشته باشد اما باید در نظر داشته باشید که در فضای مناسبات عالی اقتصادی و فرهنگی جهان، در دانشگاه ها و برای تولید علم، در زبان کامپیوتر و زبان رایج اینترنت، و در فضاهای کسب و کار جهانی، بیش از 2 دهه است که زبان انگلیسی زبان اول شناخته می شود و روز به روز بر اهمیت استفاده از آن در زندگی ساکنان کره زمین افزوده می شود.
به دلایل مختلف از جمله با هدف تکمیل مدارک اعزام به خارج دوره دکتری تخصصی در اوایل دهه 1370؛ به عنوان یک شایستگی پایه برای کار با متون علمی در فضای دانشگاهی؛ و در دوره هایی برای کار و زندگی در کشورهای انگلیسی زبان دنیا؛ در تمامی سالهای پس از دبیرستان، به نحوی با مسئله ای به نام لزوم توسعه مهارت زبان انگلیسی مواجه بوده ام. به طور طبیعی در این مسیر، تجربه هایی به دست آورده ام که شاید بتواند به سایر کسانی که در آغاز این راه هستند، یا قصد تقویت مهارت زبان خود را دارند، کمک کند. در ادامۀ این مقاله، مهم ترین نکته های عملیِ برگرفته از این تجربه ها را با شما در میان می گذارم.
نخستین چیزی که نسبت به آن اطمینان یافتم این بود که محتوا و نکات مرتبط با یک زبان خارجی آن قدر زیاد است که لازم است برای خود مربی یا مرجعی داشته باشم تا بتواند برای حل مشکلات یادگیری به من کمک کند. مربی آگاه و دلسوزی میتواند در مسیر نسبتاً طولانیِ یادگیری زبان، برای شما نقش راهنما و مرجع را بازی کند. امروز شما مربی زبان انگلیسی را می توانید در هر جایی از گوشه و کنار کشور، حتی در دورافتاده ترین نقاط پیدا کنید. باید در انتخاب خود، دقت زیادی داشته باشید، زیرا هر مربی، نمی تواند مرجع و راهنمای شما باشد. خوشبختانه به کمک اینترنت و کسبوکارهای مجازی، امکان مراجعه در فضای مجازی به مربیانی که فرسنگ ها دورتر از شما، زندگی و کار می کنند هم فراهم است. در طول زمان، احتمالاً ناگزیر خواهید شد تا در انتخابهای خود تجدید نظر کنید اما، باید مراقب باشید که هر مربی زبان، از سطح متفاوت دانش و مهارت برخوردار است و با سبک ویژهای از یادگیری آشنا است که لزوماً مربی قبلی یا بعدی شما، آن را نمیداند یا بر اساس آن سبک کار نمیکند.
یک مربی کارآمد و مرجع، در کیفیت و سرعت یادگیری و رشد شما در زبان خارجی، نقش کلیدی دارد، زیرا او می تواند:
در مدل پیشنهادی، مراحل مدل موثرِ یادگیری زبان خارجی را به چهار مرحله تقسیم کردهام. توجه داشته باشید که:
این مراحل و گام های هر مرحله، مبتنی بر نظم منطقی با بنیان علمی و بر اساس تجربه موفق مرجع شما تنظیم و ارایه شده است. اگر احساس می کنید که این مراحل برای شما بیش از اندازه سختگیرانه و طولانی هستند، می توانید بر اساس ویژگی های شخصی خود در گام های هر مرحله، سلیقه و انتخابتان را در نظر بگیرید و آن را اِعمال کنید؛ یک گام را حذف؛ یا گامی را به آنها اضافه کنید. اما توجه کنید که این آزادی، محدود به گام هایی میشود که در مراحل چهارگانه ارایه شده است و در مورد هر «مرحله» صادق نیست. به عبارت دیگر، اگر بخواهید این مدل یادگیری به شما کمک کند، باید تمامی مراحل چهارگانه را طی کنید.
در صورتی که برای خود مربی ویژه زبان خارجی دارید، میتوانید درباره مراحل و گامهای پیشنهادی با وی مشورت کنید. شاید مربی که از نزدیک و مستقیم با شما کار میکند، نقاط قوت و ضعف و میزانِ رشد شما در یادگیری زبان را در نظر بگیرد و لازم بداند تا اصلاحی در این گامها پیشنهاد کند. اگر حس میکنید نیاز به مربی ندارید یا فعلاً در این باره تصمیمی نگرفتهاید، با اطمینان و قدرت، مراحل را بخوانید و تمرین کنید و پیش بروید.
«انگیزه»، شاه کلید هر یادگیری، به ویژه یادگیری زبان خارجی است. انگیزه، برای شروع هر فعالیتی از جمله یادگیری زبان خارجی، اهمیت فوق العاده ای دارد.
در کوتاه مدت، یادگیری زبان خارجی، برای ما فایده های فوری در بر دارد. برای مثال می توانیم نیازهای خود در فعالیت های روزمره را بهتر بر طرف کنیم؛ آشنایی بیشتری با جهان پیدا کنیم؛ شایستگی های خود را افزایش دهیم؛ و فرصت های شغلی و درآمدزایی بیشتری داشته باشیم. علاوه بر این باید آثار بلند مدت یادگیری زبان غیرمادری را هم در نظر داشته باشیم: با یادگیری زبان جدید، جهان خود را وسیع تر می کنیم؛ قدرت ذهنی و حافظه خود را بهبود می بخشیم؛ نگرش های اجتماعی و فرهنگی خود را اصلاح می کنیم؛ مهارت ارتباطی شامل مهارت های شنیداری و گفتاری خود در زبان مادری را تقویت می کنیم؛ در مهارت حل مسئله، تواناتر می شویم؛ تاب آوری ما در برابر نظرات مخالف و دیدگاه سایرین افزایش پیدا می کند؛ و در مجموع فرصت مساعدتری داریم تا به انسانی رشد یافتهتری تبدیل شویم. در شکل زیر، امتیازات یا منافع یادگیری زبان خارجی را میبینید که مرور آن ها میتواند انگیزه شما در این راه را تقویت کند.
برای اطمینان از انگیزه خود برای شروع و استمرار یادگیری زبان خارجی و ارزیابی از آن، گامهای زیر را بخوانید و انجام دهید.
گام یک. انگیزه شما در میان منافعِ کوتاه و بلند مدت یادگیری زبان انگلیسی که در بالا نام برده شد وجود داشت؟ اگر بله، کدام بود؟ ممکن است انگیزه هایی جز این ها داشته باشید، و اولویت انگیزه هایتان با هم یکسان نباشد. برای روشن شدن انگیزه هایتان، تمرین زیر را انجام دهید.
در جدول زیر:
گاهی انگیزه های فرد از میان هیاهوهای تبلیغی برخی موسسات آموزش زبان یا سایت های آموزش مجازی سرچشمه گرفته است. انگیزه و اولویت آن در یادگیری زبان انگلیسی، موتور محرکه فرد در راهی طولانی است که پیش رو دارد. اگر در مجموع انگیزه های خود را برای شروع به انجام این کار کافی نمی دانید، خودتان را مشغول آن نکنید، در همین نقطه متوقف شوید، و برای ادامه دادن راهی که به احتمال زیاد، به نتیجه دلخواه نمیرسد، انرژی و وقت خود را هدر ندهید.
گام دو. در جدول 1، به اولویت های یک تا سه خود نگاه کنید و درباره آن ها بیندیشید. به نظرتان، آنها تا کجای راه، شما را برای استمرار تلاش و پیشرفت تغذیه خواهند کرد؟ اگر درباره آنها اطمینان دارید، از هم اکنون گام بزرگی به سوی موفقیت برداشته اید.
برای اینکه اطمینان داشته باشید درباره انگیزه های خود، ارزیابی درستی انجام داده اید، تمرین زیر را انجام دهید:
تمرین بالا که در گام یک توضیح داده شد را یک هفته بعد تکرار کنید؛ به این صورت که اگر برای مثال در تاریخ 3 اسفند انگیزه های خود را اولویت بندی کرده اید، آن را نادیده بگیرید و کنار بگذارید و بدون استفاده از جدولی که در تاریخ 3 اسفند تکمیل کرده اید، مجدداً، در تاریخ 10 اسفند جدول بالا را تکمیل کنید. در پایان، نتیجه به دست آمده از تکمیل جدول در تاریخ 10 اسفند را با نتیجه به دست آمده از جدول تکمیل شده در 3 اسفند با هم مقایسه کنید. اگر سه اولویت انگیزشی شما در جدول تکمیل شده در دو نوبت 3 و 10 اسفند با هم یکسان بود، درباره اعتبار ارزیابی از انگیزه های خودتان برای یادگیری زبان خارجی اطمینان داشته باشید.
گام سه. انگیزه های خود برای شروع و استمرار یادگیری زبان خارجی یک کالا یا دستاورد «یک بار مصرف» نیست! همیشه آن ها را همراه داشته باشید: آن ها را در گوشی همراه یا لپتاپ و یا هر جایی که در آینده بتوانید به سرعت در اختیار داشته باشید، بنویسید و وارد کنید. در مسیر طولانی یادگیری و رشد زبان انگلیسی، گاهی به آنها نگاهی بیندازید و درباره آنها و اولویت هایی که برای انگیزه های خود تعیین کرده بودید، بیندیشید: مرور و نگاه کردن به انگیزه ها، در کوران فعالیت های جاری و تکراری زندگی، شوق و توجه شما به اهمیت مسئولیتی که برای خودتان در نظر گرفتهاید را زنده نگه خواهد داشت.
ادامه این مقاله را در هفته آتی، از طریق سایت «پردیس توسعه انسانی» با ما دنبال کنید.
چنانچه درباره این مقاله، سوال یا پیشنهادی دارید؛ یا اگر برای شروع یادگیری زبان، تجربه موفقی داشتهاید که مایلید با ما در میان بگذارید، منتظر شنیدن صدای شما هستیم. مسیرهای ارتباطی در سایت و در کانالهای پردیس توسعه انسانی در اختیار شما است.
10 دیدگاه
سلام نکات بسیار عالی و مفید
سلام و ممنون از توجه شما
سلام بسیار عالی . نکات مفید و قابل توجهی بود.
سلام و سپاس از دقت و توجه شما دوست عزیز
سلام ممنونم که تجربه شخصیتون رو به اشتراک گذاشتید
این مقاله رو برای دانش آموزانی که تازه کنکور روپشت سر گذاشتن و به دنبال ساختن آینده خود در خارج کشور هستن هم توصیه میکنم
ارادتمند شما
سلام، خیلی ممنون که پردیس رو دنبال می کنید. از نظرات ارزشمند شما سپاسگزاریم.
سلام
خیلی عالی
سلام، ممنون از همراهی شما
خیلی ممنون که تجربیات ارزشمندتون رو برامون به اشتراک گذاشتید🍃🌹
انشاالله بتونیم سرلوحه کارمون قرار بدیم💫
ممنون، سپاس از توجه و همراهی شما دوست عزیز